Nevruz, baharın gelişi ve yenilenmeyi kutlayan bir bayram olarak dünya genelinde farklı isimler ve telaffuzlarla anılır. Kelime, Farsça “نو روز” (Nowruz) yani “Yeni Gün” anlamına gelir ve bu köken, birçok kültürde uyarlanarak kullanılmıştır. Nevruz Nedir? sayfamızda belirtildiği gibi, bu bayramın adı bölgedeki dil ve kültürlere göre değişiklik gösterir. Aşağıda, Nevruz’un ülkeler ve topluluklar bazında nasıl adlandırıldığına dair bir inceleme yer alıyor.
Türkiye’de Nevruz, genellikle “Nevruz” olarak yazılır ve telaffuz edilir (Nev-ruz). Türkçede “Yeni Gün” anlamına gelen bu kelime, Ergenekon Efsanesi ile ilişkilendirilerek özgürlük ve bahar bayramı olarak kutlanır. Bazı bölgelerde “Nevroz” veya “Newroz” (özellikle Kürtler arasında) şeklinde de kullanılır.
İran’da Nevruz, Farsça “نو روز” (Nowruz) olarak yazılır ve “No-rooz” şeklinde telaffuz edilir. Zerdüştlük kökenli bu bayram, İran’da resmi yeni yıl başlangıcıdır ve “Yeni Gün” anlamıyla doğanın uyanışını temsil eder.
Orta Asya Türk topluluklarında Nevruz, yerel dillere göre farklı isimler alır:
Kürtler arasında Nevruz, genellikle “Newroz” olarak yazılır ve “Nev-roz” şeklinde telaffuz edilir. Demirci Kawa Efsanesi ile ilişkilendirilen bu isim, Kürtçe’de “Yeni Gün” anlamını taşır ve özgürlük sembolü olarak öne çıkar.
Afganistan’da Nevruz, “نوروز” (Nawrūz) olarak Farsça telaffuz edilir (“Naw-rooz”) ve çoğunlukla Farsça konuşan topluluklar tarafından kutlanır. Baharın gelişi ve yeni yıl olarak resmi bir bayramdır.
Balkanlar’da, özellikle Türk toplulukları arasında “Nevruz” (Nev-ruz) olarak bilinir. Osmanlı mirası olarak bölgeye yayılan bu kelime, bahar şenlikleriyle anılır. Arnavutlar arasında ise “Dita e Verës” (Yaz Günü) gibi yerel isimler tercih edilir.
Azerbaycan’da Nevruz, “Novruz” olarak yazılır ve “No-vruz” şeklinde telaffuz edilir. Azerbaycan Türkçesinde “Yeni Gün” anlamını korur ve resmi tatil olarak kutlanır.
Hindistan ve Pakistan’daki Parsi topluluklar, Nevruz’u “Nowruz” veya “Navroz” (Nav-roz) olarak adlandırır. Zerdüştlükten gelen bu bayram, “Yeni Gün” anlamıyla baharın başlangıcıdır.
Nevruz, farklı coğrafyalarda da yerel dillere uyarlanmıştır:
Nevruz kelimesi, Eski Farsça “nava” (yeni) ve “rauza” (gün) kelimelerinden türemiştir. Nevruz’un tarihçesi boyunca bu kelime, farklı dillerde fonetik ve yazım değişikliklerine uğramış, ancak “Yeni Gün” anlamı korunmuştur. UNESCO’nun Uluslararası Nevruz Günü ilanıyla kelime küresel bir tanınırlık kazanmıştır.
Günümüzde Nevruz, her bölgede kendi diline ve kültürüne özgü bir isimle anılırken, ortak tema baharın gelişi ve yenilenmedir. 21 Mart sayfamızda bu tarihin evrensel önemini, Nevruz Kutlamaları sayfamızda ise farklı isimlerle kutlanan gelenekleri inceleyebilirsiniz.